Những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp đến cuộc sống của loài người cũng như sự sống trên trái đất. Trước thực trạng này, các nguyên nhân và biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường đang trở thành vấn đề cấp thiết được nhiều người chú ý.
Contents
Ô nhiễm môi trường là gì?
Xã hội ngày càng phát triển giúp nâng cao chất lượng cuộc sống dần tốt hơn. Tuy nhiên bên cạnh đó cũng có không ít các hệ lụy đi kèm, nghiêm trọng nhất là ô nhiễm môi trường.
Ô nhiễm môi trường là tình trạng môi trường tự nhiên dần bị nhiễm bẩn. Mặt khác các thành phần hóa học trong các môi trường đất, nước, không khí cũng bị thay đổi, gây tổn hại nghiêm trọng đến điều kiện sống, sức khỏe của con người và các loài sinh vật. Đây cũng đang là tình trạng báo động không chỉ tại Việt Nam mà là vấn đề của toàn thế giới.
Để đưa ra bàn luận về ô nhiễm môi trường, chúng ta có thể đề cập đến nhiều nguyên nhân bao gồm cả khách quan và chủ quan. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường có thể xuất phát từ con người, tự nhiên và các chính sách pháp luật. Chính vì vậy vấn để cấp thiết đang được đặt ra hiện nay là các biện pháp khắc phục và bảo vệ môi trường.
Dấu hiệu ô nhiễm môi trường
Ô nhiễm môi trường đang được báo động đỏ trên toàn thế giới. Chúng ta có thể dễ dàng nhận ra sự nghiêm trọng của vấn đề thông qua các dấu hiệu và sự thay đổi của môi trường sống xung quanh. Ví dụ như:
- Không khí bị ô nhiễm đặc biệt là các vấn đề về bụi mịn.
- Nguồn nước bị nhiễm bẩn, thiếu hụt nước sạch.
- Nhiệt độ tăng nhanh, trái đất có xu hướng nóng lên.
- Băng tuyết tan dẫn đến nước biển dâng cao.
- Lũ lụt và sạt lở diễn ra nghiêm trọng và thường xuyên hơn.
- Khí hậu khắc nghiệt hơn, xuất hiện tình trạng thời tiết cực đoan như hạn hán, mưa đá, tuyết rơi.
- Đất đai thiếu dinh dưỡng, bạc màu, nhiễm mặn.
- Xuất hiện nhiều bệnh tật lạ và nguy hiểm, đe dọa đến sức khỏe của con người.
- Tình trạng sâu bệnh nghiêm trọng hơn, khó để kiểm soát.
Các loại ô nhiễm môi trường
Tình trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam nói riêng, thế giới nói chung đang phải đối mặt với 5 loại ô nhiễm. Trong đó bao gồm:
Ô nhiễm môi trường đất
Ô nhiễm môi trường đất là hiện tượng các khu vực đất bị nhiễm bẩn do chất thải hoặc hóa chất từ bên ngoài, chúng ngấm vào lòng đất với mức độ vượt ngưỡng cho phép. Ô nhiễm môi trường đất không chỉ làm ảnh hưởng đến năng suất trồng trọt, chất lượng nông sản mà nghiêm trọng hơn còn tác động không tốt cho loài người. Tùy vào nguồn gây ô nhiễm, đối tượng chịu tác động, mức độ ô nhiễm và khả năng lan truyền, các khu vực đất ô nhiễm có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí.
Ô nhiễm không khí
Rất nhiều quốc gia trên thế giới đều đang phải đối mặt với ô nhiễm không khí. Tình trạng này được xác định do nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất là khói thải tại các nhà máy sản xuất, phương tiện giao thông và các khu công nghiệp. Khói, khí thải được xả ra môi trường với tần suất lớn khiến không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là các căn bệnh về đường hô hấp.
Ô nhiễm môi trường nước
Ô nhiễm môi trường nước là tình trạng sông, suối, ao hồ bị xả rác và hóa chất độc hại không được kiểm soát và xử lý. Từ đó khiến nguồn nước nhiễm bẩn, bốc mùi, vô cùng độc hại. Ô nhiễm nguồn nước làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái, mất cân bằng tự nhiên và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người. Hơn hết nếu không được xử lý, tình trạng này rất dễ lây lan, khó kiểm soát.
Ô nhiễm tiếng ồn
Ô nhiễm tiếng ồn là một dạng đặc biệt gây ra nhiều phiền phức cho cuộc sống của con người. Nó có thể xuất phát từ tiếng còi của các phương tiện giao thông, từ các công trình xây dựng, sửa chữa, khai thác hoặc thậm chí là từ chính các hoạt động của con người như ( Ca múa nhạc, hát karaoke,…)
Ô nhiễm ánh sáng
Ô nhiễm ánh sáng thường chỉ xảy ra chủ yếu tại các thành phố, quốc gia lớn. Nơi đây có những tòa nhà cao tầng, siêu thị và trung tâm thương mại với số lượng đèn lớn, cường độ chiếu sáng cao và liên tục. Sinh sống và làm việc liên tục trong điều kiện cường độ ánh sáng mạnh như vậy sẽ dễ gây lóa mắt, ảnh hưởng đến thị lực.
Ô nhiễm môi trường do đâu?
Để có biện pháp bảo vệ môi trường, kiểm soát tình trạng ô nhiễm chúng ta cần nắm được nguyên nhân của vấn đề. Vậy ô nhiễm môi trường do đâu?
Do các yếu tố tự nhiên
Sự thay đổi, biến động từ các yếu tố tự nhiên cũng là một phần lý do gây ra ô nhiễm môi trường. Ví dụ như:
- Sạt lở đất đá tại các đồi núi, bờ sông khiến lượng bùn đất, mùn tăng cao, giảm chất lượng nguồn nước.
- Khói bụi từ các sự kiện phun trào núi lửa sẽ theo nước mưa rơi xuống đất, ảnh hưởng nghiêm trọng cho môi trường đất và nước.
- Sự hòa tan của các chất muối khoáng với nồng độ cao cùng các chất kim loại nặng sẽ làm giảm chất lượng nguồn nước. Đây cũng là nguyên nhân gây ra các căn bệnh ung thư.
- Quá trình phân hủy của xác động vật là mối đe dọa nghiêm trọng của môi trường nước.
Do tác nhân con người
Không thể phủ nhận rằng: Con người chính là tác nhân chính gây ra các vấn đề ô nhiễm môi trường. Chính chúng ta đang từng bước phá hủy môi trường sống của mình. Điều này được thể hiện ở:
- Tình trạng nước thải xả ra môi trường chưa được kiểm soát và xử lý.
- Công nghiệp hóa, hiện đại hóa tại các quốc gia đều có những bước phát triển mạnh mẽ. Song các vấn đề về xử lý nước thải, rác thải công nghiệp chưa được chú trọng.
- Sử dụng vô tội vạ các loại thuốc trừ sâu, bảo vệ thực vật, tác động trực tiếp đến môi trường đất và nước. Hơn hết các loại bao bì và công tác khắc phục chưa được xử lý.
- Số lượng phương tiện giao thông được sử dụng ngày càng lớn đồng nghĩa với khí xả vào môi trường cũng tăng nhanh. Đặc biệt là các loại phương tiện đã xuống cấp với lượng khí thải đặc biệt nghiêm trọng.
- Việc sử dụng các loại khí đốt như xăng, dầu làm nhiên liệu cũng là nguyên nhân khiến tình trạng ô nhiễm môi trường trở nên nặng nề hơn.
Do phóng xạ
Phóng xạ đang được triển khai nghiên cứu và phát triển tại nhiều quốc gia. Dù được coi là một bước tiến lớn song đây vẫn luôn là vấn đề đáng lo ngại. Bởi bất kỳ ai trong chúng ta đều hiểu rõ sự nguy hiểm của phóng xạ với sức khỏe và môi trường.
Phóng xạ được tạo ra từ các trận chiến tranh, nổ hạt nhân. Chúng sẽ tạo ra sự phân rã phóng xạ của radon, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường đất và nước. Hơn hết tác hại của các chất phóng xạ tồn tại rất lâu, công tác xử lý đặc biệt khó khăn, tốn kém.
Hệ lụy nghiêm trọng của ô nhiễm môi trường
Ô nhiễm môi trường là vấn đề đang được cảnh báo trên phạm vi toàn cầu. Điều này đủ để cho thấy tầm quan trọng của hậu quả của nó đối với môi trường sống và sức khỏe của loài người và các sinh vật sống.
Các vấn đề sức khỏe của con người
Sự xuống cấp nghiêm trọng của môi trường sống gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe cho con người. Không chỉ làm suy giảm hệ miễn dịch, môi trường ô nhiễm đặc biệt là bụi mịn sẽ gây ra các bệnh về tim mạch, đột quỵ, ung thư, tắc nghẽn phổi, các vấn đề về đường hô hấp,… Thực tế cho thấy tỷ lệ người mắc phải những căn bệnh này ngày càng tăng nhanh, nhất là tại các khu vực bị ô nhiễm.
Về nền kinh tế & xã hội
Ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe, các vấn đề ô nhiễm môi trường cũng mang đến nhiều tiêu cực cho tình hình kinh tế và xã hội. Cụ thể môi trường đất, nước bị ô nhiễm sẽ làm giảm năng suất, chất lượng của nông sản. Không chỉ vậy điều này cũng gây ảnh hưởng cho cảnh quan đất nước, làm chậm sự phát triển của các ngành du lịch.
Về môi trường sống
Sự phát triển của các ngành giao thông vận tải, công nghiệp, nhiệt điện sử dụng năng lượng từ quá trình đốt cháy nhiên liệu, xăng, dầu gây ô nhiễm nghiêm trọng. Tình trạng này kéo dài sẽ đem đến nhiều hậu quả không tốt cho môi trường sống của con người và các loại động thực vật. Thậm chí còn còn thể trở thành nguyên nhân dẫn đến các hiện tượng thời tiết cực đoan, mưa axit,…
Thực trạng ô nhiễm môi trường tại Việt Nam & Giải pháp
Trong nhiều năm trở lại đây, ô nhiễm môi trường vẫn luôn là chủ đề nóng trên báo chí và các phương tiện truyền thông. Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy hình ảnh, video phản ánh về thực trạng môi trường và mối đe dọa với địa cầu. Cũng như nhiều quốc gia trên thế giới, các vấn đề về môi trường tại Việt Nam cũng đang nhận về nhiều ý kiến trái chiều.
Thực trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam
Việt Nam chúng ta được đánh giá là một trong 10 nước có chất lượng không khí ô nhiễm nhất châu Á. Là một đất nước có tốc độ phát triển khá nhanh, cơ sở hạ tầng tại Việt Nam cũng đang dần được xây dựng với tần suất lớn, đặc biệt tại các thành phố lớn. Tuy nhiên dù có sự gia tăng về đô thị và dân cư song việc xử lý nước thải, chất thải chưa thực sự được đáp ứng tốt. Đây cũng là tình trạng tương tự tại các khu công nghiệp, nhà máy.
Theo thống kê có khoảng hơn 183 khu công nghiệp trong cả nước thì hơn 60% trong đó chưa có hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn. Đối với các đô thị, chỉ khoảng 65% chất thải rắn được thu gom để xử lý, các vấn đề về thoát nước và xử lý nước thải chưa đáp ứng được yêu cầu về bảo vệ môi trường. Đặc biệt trong các ngành công nghiệp, rất nhiều doanh nghiệp trực tiếp nước thải nhiễm dầu mỡ, hóa chất chưa xử lý được đổ trực tiếp ra sông, biển. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên tại các khu vực này.
Các giải pháp bảo vệ môi trường
Đứng trước những đe dọa về sức khỏe, môi trường sống và sự phát triển của kinh tế, xã hội, các biện pháp bảo vệ môi trường, khắc phục ô nhiễm đang là vấn đề được đặt ra tại hầu hết các quốc gia. Vậy chúng ta nên làm gì để bảo vệ địa cầu – Ngôi nhà chung của cả thế giới?
- Con người chính là nguyên nhân chính đẩy nhanh quá trình ô nhiễm môi trường. Chính vì vậy nâng cao ý thức của người dân về trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ môi trường là điều đặc biệt cần thiết.
- Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức của trẻ nhỏ về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và những tác hại của ô nhiễm.
- Hoàn thiện, bổ sung hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường. Cần có thêm các chế tài nhằm xử phạt nghiêm ngặt cho các đơn vị chưa thực hiện đúng quy định về xử lý nước thải.
- Tăng cường các hoạt động thanh tra và giám sát về môi trường, xây dựng và đồng bộ hệ thống quản lý môi trường tại các khu công nghiệp, nhà máy.
- Tại những khu dân cư, du lịch hay tuyến đường lớn nên có thêm nhà vệ sinh và thùng rác công động bởi lượng rác thải tại đây tương đối lớn.
- Đẩy mạnh các công tác tuyên truyền và giáo dục, nâng cao nhận thức cùng ý thức chấp hành trong công tác bảo vệ môi trường.
Kết luận
Sự phát triển của kinh tế, công nghiệp kéo theo tình trạng ô nhiễm môi trường là điều khó tránh. Tuy nhiên để ngăn chặn những hậu quả nghiêm trọng sau này, bảo vệ tốt hơn cho “ngôi nhà chung” của chúng ta, mỗi người dân cần có trách nhiệm, ý thức để hành động ngay từ bây giờ. Hãy hô vang khẩu hiệu “Vì môi trường Xanh – Sạch – Đẹp” và cũng chính là vì cuộc sống của chính chúng ta cùng các thế hệ tương lai sau này.
Chúng ta vừa cùng nhau tìm hiểu nhanh về ô nhiễm môi trường, các loại ô nhiễm và nguyên nhân cùng hậu quả với cuộc sống và sức khỏe. Mong rằng bài viết có thể đưa đến cho bạn những thông điệp hữu ích. Hãy hành động ngay từ bây giờ để chung tay bảo vệ địa cầu của chúng ta nhé!
