Trong các bản tin thời tiết, chúng ta vẫn thường nghe nhắc đến cụm từ “gió mùa Đông Bắc” mang theo những cơn mưa và không khí lạnh. Vậy chính xác gió mùa Đông Bắc là gì? Nó có ảnh hưởng như thế nào đến thời tiết các vùng miền? Cùng theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về chủ đề này nhé!
Contents
Gió mùa Đông Bắc là gì?
Theo Wiki: Gió mùa Đông Bắc còn được biết đến với tên gọi khác là gió Đông Bắc hay gió bấc. Đây là thuật ngữ dùng để chỉ khối không khí lạnh xuất phát từ trung tâm áp cao ở Trung Á, Xibia về xích đạo và hướng vào nước ta theo hướng Đông Bắc. Gió mùa Đông Bắc trong tiếng Anh là Northeast Monsoon.
Đặc điểm của gió mùa Đông Bắc
Gió mùa Đông Bắc hình thành như thế nào? Thời điểm và phạm vi hoạt động ra sao?
Quá trình hình thành
Thực tế nhiệt độ trên biển và đất liền vốn có sự chênh lệch lớn. Vào mùa đông, nhiệt độ trên biển thường cao hơn tại đất liền. Trong khi đó không khí luôn chuyển động từ vùng lạnh qua vùng nóng. Điều này lý giải cho việc gió mùa đông luôn thổi từ đất liền ra biển. Những đợt gió xuất hiện trong mùa đông, thổi từ phương Bắc chính là gió mùa Đông Bắc.
Tính chất
Như đã chia sẻ, gió mùa Đông Bắc luôn mang theo các khối không khí lạnh. Mỗi đợt có thể kéo dài từ 3 đến 7 ngày và thường không cố định. Dưới đây là một vài tính chất nổi bật giúp bạn hiểu hơn về loại gió mùa này.
- Gió mùa Đông Bắc khá lạnh song không thuần nhất trong cả mùa đông. Thường nửa đầu mùa đông là lạnh khô và cuối mùa mang tính chất lạnh ẩm. Khi di chuyển giữa các khu vực, nó cũng có thể thay đổi tính chất có thể ẩm hoặc ấm hơn tùy điều kiện nhiệt độ, độ ẩm.
- Các đợt gió mùa Đông Bắc không hoạt động suốt mùa đông mà sẽ chia thành các đợt. Đan xen với đó là hoạt động của các đợt gió Tín Phong từ Bắc bán cầu.
- Gió mùa Đông Bắc không hoạt động theo chu kỳ mà mang tính thất thường, khó dự đoán diễn biến.
Thời gian hoạt động
Mỗi đợt gió mùa Đông Bắc thường bắt đầu trong khoảng từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Diễn biến như sau:
- Nửa đầu mùa đông (Tháng 11, 12 và tháng 1): Hạ áp Alêut hoạt động mạnh mẽ, hút không khí lạnh từ cao áp Xibia tại trung tâm lục địa Á-Âu qua lục địa. Đợt gió mùa Đông Bắc này thường lạnh khô.
- Nửa sau mùa đông (Tháng 2, tháng 3): Cao áp Xibia dịch chuyển về phía đông, hạ áp Alêut yếu dần. Thay vào đó hạ áp Oxtraylia trở lên mạnh mẽ hơn, hút gió từ Xibia qua biển và đi vào đất liền. Mang theo hơi ẩm từ biển, đợt gió mùa này mang tính chất lạnh ẩm kèm mưa phùn.
Lưu ý: Thời gian bắt đầu và kết thúc của các đợt gió mùa Đông Bắc có thể thay đổi theo các năm. Có năm gió mùa đến sớm, có năm đến muộn tùy tình hình thời tiết thực tế.
Tham khảo: Đặc điểm khí hậu thời tiết Việt Nam
Phạm vi hoạt động
Đa phần gió mùa Đông Bắc hoạt động trong phần lãnh thổ phía Bắc. Tức tính từ vĩ tuyến 160B. Khi di chuyển dần xuống phía Nam, các đợt gió bị biến tính và chặn lại tại dãy Bạch Mã. Như vậy chỉ những đợt gió mùa cực mạnh mới có thể ảnh hưởng đến các tỉnh thành phía Nam. Hơn nữa tác động này chỉ tạo ra một số ngày thời tiết mát mẻ hơn bình thường.
Hệ quả của gió mùa Đông Bắc
Gió mùa Đông Bắc đi kèm khá nhiều hệ quả, đặc biệt đối với các tỉnh thành khu vực Bắc Bộ. Chi tiết, bạn có thể theo dõi dưới đây!
Đối với Bắc Bộ
- Gió mùa Đông Bắc đem đến cho miền Bắc mùa đông lạnh, dài khoảng 2, 3 tháng. Nhiệt độ xuống dưới 15 độ C tại nhiều nơi, khu vực miền núi có thể xuất hiện sương giá, băng tuyết.
- Do đặc tính và ảnh hưởng của thời tiết tại khu vực, những “tác động” của gió mùa không cố định. Có thể đi kèm mưa phùn, nồm ẩm.
- Mùa đông miền Bắc có thể xuất hiện kèm các ngày thời tiết hanh khô, nắng nóng giữa các đợt gió mùa. Điều này là do các đợt gió không liên tục, xen kẽ với gió Tín Phong.
Đối với Trung Bộ
- Những đợt gió mùa Đông Bắc mạnh có thể ảnh hưởng đến khu vực phía Nam. Tuy nhiên chỉ đến Huế là còn se lạnh, các tỉnh Nam Trung Bộ sẽ không có mùa đông lạnh.
- Gió mùa Đông Bắc đi qua biển, tương tác với địa hình đặc biệt của dãy Trường Sơn nên có thể gây ra các trận mưa lớn tại khu vực Trung Bộ.
Đối với Nam Bộ
Gió mùa Đông Bắc gần như không thể tác động đến các tỉnh thành thuộc Nam Bộ. Do đó khu vực này thường không có mùa đông, thời tiết ổn định, khô nóng quanh năm.
Tạo ra sự phân hóa khí hậu
Gió mùa Đông Bắc chính là một trong những nguyên nhân chính tạo ra sự phân hóa rõ nét về khí hậu (bao gồm nhiệt độ và lượng mưa) tại các tỉnh thành, địa phương. Chúng ta có thể nhận thấy qua sự khác biệt rõ ràng theo chiều Bắc Nam và Đông Tây.
Các tin tức dự báo về gió mùa Đông Bắc
Tùy vào tình hình cụ thể của từng đợt gió mùa Đông Bắc, Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia sẽ đưa ra thông báo để người dân chủ động hơn trong các hoạt động sản xuất, sinh hoạt. Cụ thể dưới đây là thời điểm phát thông báo và các loại dự báo với từng cấp độ.
Thời điểm phát tin gió mùa Đông Bắc khi nào?
Tin gió mùa Đông Bắc sẽ được thông báo trong các trường hợp sau:
- Không khí lạnh xâm nhập vào nước ta làm thay đổi hệ thống gió căn bản. Tạo gió mạnh từ cấp 6, hướng lệch Bắc, kéo dài hơn 3 tiếng đồng hồ trên khu vực vịnh Bắc Bộ và ngoài khơi địa phận Trung Bộ.
- Không khí lạnh xâm nhập làm lệch hướng gió, thay đổi rõ rệt thời tiết tại một khu vực. Đặc điểm đi kèm: Trời nhiều mây, diện mưa tăng đột ngột, giảm nhiệt độ trung bình so với nửa số trạm trong khu vực.
- Không khí lạnh làm thay đổi hướng gió lệch Bắc (Không xét đến tốc độ gió), gây mưa rào, dông tại nhiều nơi. Đi kèm có thể có gió giật cấp 4, lốc, mưa đá, nhiệt độ giảm sâu từ 5 đến 7 độ.
Các loại tin dự báo về gió mùa Đông Bắc
Một số loại dự báo thời tiết gió mùa Đông Bắc phổ biến bao gồm:
- Tin gió mùa Đông Bắc và rét
Được phát khi đáp ứng một trong các điều kiện được liệt kê trên. Đồng thời đợt gió mùa có thể làm giảm nhiệt độ trung bình tại khu vực đồng bằng và trung du Bắc Bộ xuống khoảng 15 độ C, kéo dài trong khoảng 2 ngày trở lên.
- Tin không khí lạnh tăng cường và rét
Được phát trong trường hợp phát hiện không khí lạnh tăng cường, có thể làm nhiệt độ trung bình tại các tỉnh thành phía Bắc xuống dưới 15 độ C (rét đậm, rét hại). Thời gian ảnh hưởng kéo dài trong hơn 2 ngày.
- Tin không khí lạnh tăng cường
Thông tin thời tiết được phát khi không khí lạnh xuất hiện, có thể chưa làm thay đổi hướng gió nhưng tốc độ gió bị suy yếu. Bên cạnh đó gió ngoài khơi đạt cấp 5, cấp 6 kéo dài hơn 6 giờ trên khu vực vịnh Bắc Bộ.
Những lưu ý quan trọng trong những ngày gió mùa Đông Bắc
Gió mùa Đông Bắc thường đi kèm với các đợt lạnh buốt, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người dân. Đây cũng là thời điểm các ca viêm họng, viêm phổi tăng nhanh nếu không biết cách giữ ấm cơ thể. Vậy chúng ta nên chăm sóc sức khỏe như thế nào trong những ngày gió mùa?
- Giữ ấm không gian sống bằng cách đóng kín cửa, kéo rèm chống gió. Trong những ngày thời tiết cực đoan, nhiệt độ xuống thấp có thể trang bị thêm đèn sưởi, lò sưởi.
- Tăng cường vận động nhằm giúp cơ thể sinh nhiệt, ấm áp hơn. Một số bài tập đơn giản mà bạn có thể áp dụng bao gồm: Đi bộ, chạy bộ, đạp xe, yoga,…
- Đảm bảo dinh dưỡng cho cơ thể để cung cấp đủ năng lượng cho các hoạt động học tập, làm việc. Sử dụng một số gia vị như gừng, tỏi sẽ giúp cơ thể ấm áp hơn.
- Mặc áo giữ nhiệt, nhiều lớp quần áo để giữ ấm tốt nhất cho cơ thể. Cần đặc biệt chú ý các bộ phận như: Cổ, đầu, mũi, tai, chân và tay.
- Thời tiết lạnh sẽ khiến mạch máu co lại, máu lưu thông chậm hơn. Do đó hãy giữ ấm chân của mình bằng cách ngâm chân và massage. Cách làm này sẽ giúp cả chân và cơ thể luôn thoải mái, ngủ ngon giấc hơn.
- Trong những ngày gió mùa Đông Bắc, nhiệt độ xuống thấp, mọi người không nên tắm lâu, quá muộn hoặc quá sớm. Khi tắm nên dùng nước ấm, trong phòng kín gió, tránh bị cảm thậm chí là đột quỵ.
- Hạn chế ra ngoài khi nhiệt độ xuống thấp, nhất là trẻ nhỏ và người cao tuổi. Khi ra ngoài cần đảm bảo cơ thể đủ ấm.
Trên đây là toàn bộ chia sẻ về gió mùa Đông Bắc cũng như những ảnh hưởng và lưu ý bảo vệ sức khỏe trong những đợt gió mùa. Mong rằng bài viết có thể mang lại cho bạn những thông tin tham khảo giá trị!
