Sơ đồ tư duy được xem là một phương pháp sắp xếp các ý tưởng, thông tin tăng khả năng ghi nhớ, xử lý thông tin tuyệt vời. Hiện nay kiểu sơ đồ này được ứng dụng trong học tập cũng như nhiều lĩnh vực khác của cuộc sống.
Nếu như bạn chưa biết đến những lợi ích tuyệt vời của sơ đồ tư duy cũng như chưa biết cách xây dựng một sơ đồ sáng tạo, đầy đủ thông tin thì có thể tìm hiểu trong bài viết dưới đây của chúng tôi!
Sơ đồ tư duy là gì và cách để sáng tạo nên sơ đồ Mindmap ấn tượng
Contents
Tìm hiểu khái niệm sơ đồ tư duy là gì?
Sơ đồ tư duy trong tiếng Anh là Mindmap, được hiểu là một phương pháp ghi chú các thông tin, diễn giải các ý tưởng nhờ các từ ngữ ngắn gọn, hình ảnh sinh động, trực quan. Nhờ vậy nên nó giúp não bộ nhanh chóng ghi nhớ nhanh và lâu dài hơn, người xem dễ tiếp cận nội dung được truyền tải.
Sơ đồ Mindmap giúp chi nhớ thông tin theo trình tự nhất định và các liên kết dữ liệu được thực hiện một cách chặt chẽ, logic. Do vậy sẽ kích thích tư duy sáng tạo của não bộ, tạo được hứng thú trong học tập, làm việc.
Sử dụng Mindmap sẽ giúp bạn có thể tiết kiệm được tối đa thời gian cho việc ghi chép văn bản dài dòng, hiệu quả ghi nhớ không cao. Với phương pháp tổng hợp thông tin theo dạng phân nhánh này sẽ có cấu trúc khá đơn giản, gồm:
- Từ khóa, chủ đề của bài học/vấn đề ở vị trí trung tâm sơ đồ.
- Các nội dung, hình ảnh phát triển từ chủ đề, từ khóa chính là các nhánh nhỏ xung quanh.
- Sự sáng tạo của Mindmap là không giới hạn nên bạn có thể sử dụng các hình ảnh, biểu trưng đa dạng để tăng thẩm mỹ hoặc dễ dàng ghi nhớ hơn.
Tại sao sơ đồ tư duy lại rất được ưa chuộng?
Hiện nay, so với các cách ghi chép và tổng hợp thông tin khác thì Mindmap được nhiều người yêu thích là lựa chọn. Một số lợi ích của sơ đồ Mindmap mang lại có thể kể đến như:
Sơ đồ tư duy giúp thống kê kiến thức môn học rõ ràng, dễ nhớ hơn
Những lợi ích đối với học sinh, sinh viên
Hiện nay, xu hướng tự học vô cùng phát triển thì sử dụng Mindmap mang lại rất nhiều lợi ích. Sơ đồ Mindmap sẽ giúp người hướng dẫn/giáo viên trình bày các nội dung một cách rõ ràng, tập trung vào trọng tâm để người học có được cái nhìn tổng quan nhất về chủ đề.
Người học không cần ghi tất cả các nội dung mà có thể sáng tạo các sơ đồ tư duy theo chủ đề một cách khoa học, dễ hiểu và dễ nhớ hơn. Ngoài ra, việc sử dụng hình ảnh, màu sắc còn hỗ trợ kích thích sự sáng tạo, hứng thú học tập để người học phát huy tối đa các tiềm năng ghi nhớ của bộ não.
→ Sơ đồ tư duy đang dần thay thế phương pháp ghi chép theo cách truyền thống để mang lại hiệu quả cao hơn trong học tập, phát triển tư duy của học sinh, sinh viên.
Lợi ích của Mindmap trong quản lý
Sơ đồ tư duy cũng mang lại nhiều lợi ích cho công tác quản lý, nổi bật nhất là giúp cho việc truyền đạt thông tin được rõ ràng, dễ hiểu. Mindmap trở thành công cụ nâng cao hiệu quả khi lên kế hoạch, thuyết trình,…
Mindmap giúp nâng cao hiệu quả quá trình làm việc, quản lý
Hướng dẫn cách để vẽ được sơ đồ tư duy sáng tạo
Mindmap được đánh giá là mang lại nhiều lợi ích trong cuộc sống, học tập và công việc. Tùy từng lĩnh vực cụ thể mà cách để vẽ Mindmap cũng khác nhau.
Cách vẽ và thể hiện sơ đồ tư duy đơn giản nhất
Tuy nhiên, nếu muốn vẽ một sơ đồ Mindmap đẹp, sáng tạo không quá khó khăn, sẽ bao gồm những bước đơn giản như sau:
Bước 1: Lên ý tưởng và chủ đề của sơ đồ
Có vô vàn các loại sơ đồ tư duy nhưng về cơ bản chúng đều được cấu tạo bởi 2 phần là chủ đề chính và các nội dung nhỏ. Bởi vậy khi thực hiện bạn cần xác định các phần trên để lựa chọn mẫu sơ đồ phù hợp nhất.
Bước 2: Thêm các ý tưởng phát triển chủ đề chính
Sau đó, đặt chủ đề, nội dung chính của mình vào trung tâm/nhánh lớn nhất rồi tiếp nối đến các nhánh phụ nội dung. Số lượng của các nhánh phụ thuộc vào nội dung đã được phân loại. Sơ đồ sẽ đẹp mắt và dễ nhìn hơn nếu như bạn sử dụng những từ ngữ ngắn gọn, đơn giản và nêu bật được trong tâm vấn đề.
Các bước để vẽ sơ đồ Mindmap sáng tạo cho riêng mình
Bước 3: Phát triển sơ đồ tư duy với nội dung chi tiết
Từ các nhánh phụ vừa rồi, bạn sẽ triển khai các nhánh phụ cấp 2, cấp 3 để bổ sung đầy đủ thông tin cho nội dung chính. Những thông tin chi tiết phải đồng nhất và có sự liên kết chặt chẽ với nhau và với nội dung chính.
Bước 4: Hoàn thiện sơ đồ
Đây là bước cuối cùng nhưng cũng là khâu quan trọng để bạn có thể ghi nhớ những nội dung đã được liệt kê. Hãy tô màu cho các nhánh, các ô nội dung với thứ tự: Tô đậm cho nội dung chính, sử dụng các màu khác nhau cho các nhánh cấp 1, cấp 2, cấp 3,…
Ngoài ra, có thể sử dụng thêm các hình ảnh minh họa, các icon để giúp sơ đồ sinh động hơn, tăng khả năng ghi nhớ cho não bộ.
Một số lưu ý cần nhớ khi vẽ sơ đồ tư duy
Để vẽ Mindmap, chúng ta không có bất cứ khuôn mẫu nào nên người vẽ có thể thỏa sức sáng tạo. Tuy nhiên, để cho các sơ đồ trở nên khoa học và có tính ứng dụng cao nhất, cần ghi nhớ một số lưu ý như sau:
Nên dùng chữ in, màu sắc riêng biệt cho nội dung từng cấp
- Nên sử dụng chữ in rõ ràng để dễ đọc hơn.
- Thêm các ký hiệu và hình ảnh để tăng khả năng ghi nhớ hơn là dùng từ ngữ diễn đạt.
- Từ ngữ đơn giản, xúc tích giúp sơ đồ ngắn gọn, dễ đọc và truyền tải ý nghĩa rõ ràng hơn. Từ khóa chính xác, liên quan trực tiếp đến nội dung.
- Sáng tạo theo cách riêng của mình, sử dụng màu sắc để tách các nội dung khác nhau, đánh các mũi tên (các đường mỏng, đậm khác nhau) tương ứng với mức độ quan trọng của thông tin và nội dung…
Một số loại sơ đồ tư duy được sử dụng rộng rãi hiện nay
Sơ đồ Mindmap thể hiện sự sáng tạo riêng của mỗi người và tùy từng nội dung mà chúng ta có thể tạo sơ đồ mang tính chất cá nhân của mình. Hiện nay, có các loại sơ đồ tư duy chính, khá phổ biến đó là:
- Sơ đồ dạng biểu đồ: Với các ý tưởng chính được đặt ở giữa, các nhánh phụ được phân tách bởi các đường thẳng. Loại sơ đồ này thường được dùng để tổ chức thông tin, phân tích vấn đề,…
Cách thể hiện sơ đồ tư duy vòng tròn
- Sơ đồ vòng tròn: Các ý tưởng nội dung được sắp xếp thành chuỗi vòng tròn với nội dung chính được đặt ở vòng tròn nhỏ bên trong, vòng tròn lớn bên ngoài thể hiện các nội dung, bổ trợ cho nội dung chính. Loại sơ đồ thường được dùng để mô tả quy trình, chu trình.
- Sơ đồ tư duy hình cây: Các ý tưởng, nội dung được sắp xếp theo cấp độ theo đó, nội dung chính nằm ở trên cùng, bên dưới là các chủ đề phụ/ Loại sơ đồ phù hợp để phân loại, sắp xếp thông tin.
- Sơ đồ bong bóng: Các ý tưởng được kết nối nhờ các đường dẫn với vòng tròn trung tâm là nội dung chính, các bong bóng xung quanh là ý tưởng, nội dung chi tiết. Loại sơ đồ giúp thể hiện mối quan hệ ngang bằng của các thành phần nội dung.
- Sơ đồ tư duy luồng: Biểu diễn trực quan quá trình hoặc tiến triển của tổ hợp, của vấn đề giúp người đọc dễ dàng hình dung hơn…
- Sơ đồ bong bóng kép: Được sử dụng để xác định sự khác biệt là điểm tương đồng của các chủ đề. Thông thường, điểm giao của 2 vòng tròn sẽ chứa các điểm tương đồng còn 2 bên là sự khác biệt. Loại sơ đồ thích hợp cho việc so sánh các khái niệm ý tưởng…
Sơ đồ bong bóng kép được sử dụng khi cần so sánh các nội dung
Một số phần mềm hỗ trợ vẽ sơ đồ tư duy phổ biến
Ngoài cách vẽ sơ đồ Mindmap bằng tay với giấy bút, màu vẽ,… thì hiện nay có nhiều công cụ hỗ trợ xây dựng các sơ đồ nhanh chóng, sinh động và dễ hiểu.
Bạn có thể tham khảo một số phần mềm tạo Mindmap miễn phí như:
X-mind
Đây là phần mềm phổ biến, được nhiều người sử dụng nhất hiện nay. X-mind cung cấp những cấu trúc đa dạng, giúp người dùng sáng tạo các sơ đồ khác nhau. Phần mềm này ra đời khá sớm với nhiều ưu điểm như:
- Hỗ trợ đa nền tảng, trên các hệ điều hành khác nhau (Mac, Windows, Linux).
- Có thể sử dụng trên smartphone với hệ điều hành iOS, Android.
- Giao diện X-mind đẹp mắt, dễ sử dụng cũng cấp chế độ chuyển đổi từ sơ đồ tư duy sang bản trình chiếu.
- Tích hợp nhiều ứng dụng hữu ích để sơ đồ của bạn đẹp mắt, hấp dẫn hơn.
Tuy nhiên, X-mind còn tồn tại một số hạn chế như không có đồng bộ hóa đám mây giữa các thiết bị, một số tính năng sẽ bị hạn chế ở bản miễn phí…
X-mind cung cấp hàng ngàn mẫu sơ đồ tư duy sẵn có
Edraw Mind Map – hỗ trợ vẽ sơ đồ tư duy đẹp:
Phần mềm hỗ trợ miễn phí với các template được tích hợp sẵn nên rất dễ dàng sử dụng. Edraw Mind Map hỗ trợ người dùng làm ra những sơ đồ Mindmap sáng tạo, độc đáo với những ưu điểm:
- Hỗ trợ đa nền tảng cả trên điện thoại và máy tính Website.
- Tốc độ xử lý nhanh chóng với giao diện thân thiện, phần mềm online miễn phí.
- Thư viện đa dạng với nhiều mẫu chủ đề hấp dẫn, các công cụ chỉnh sửa dễ thao tác.
- Tích hợp các ứng dụng khác của Microsoft Office, có thể xuất dữ liệu với các định dạng khác nhau.
Bên cạnh đó, Edraw Mind Map có hạn chế là không có nhiều tùy chọn để chia sẻ như những phần mềm khác.
Mindomo
Mindomo là phần mềm vẽ sơ đồ tư duy người dùng có thể sử dụng trên Web hoặc tải về PC. Phần mềm hỗ trợ công việc tạo ra phác thảo trực quan cho các ý tưởng, cho phép người dùng chia sẻ ý tưởng với mọi người thông qua tính năng làm việc nhóm và có thể liên kết với nhiều phần mềm khác (Canvas, Office 365, Desire2Learn…).
Mindomo cung cấp mẫu sơ đồ cho học tập, doanh nghiệp…
Mindomo có những ưu điểm như:
- Cung cấp cả phiên bản trực tuyến và ngoại tuyến với các tính năng khá đầy đủ.
- Giao diện của Mindomo đơn giản, trực quan, dễ sử dụng.
- Hỗ trợ truy cập, sử dụng trên điện thoại di động, có thể đồng bộ hóa đám mây giữa các thiết bị với nhau.
- Mondomo cung cấp các phím tắt điều hướng nhanh hơn, tốt hơn.
Ngoài một số ưu điểm kể trên, phần mềm Mindomo còn một số hạn chế như đòi hỏi kết nối Internet mạnh, màu sắc còn khá đơn giản, khi truy cập trên thiết bị di động còn một số hạn chế.
Ayoa vẽ sơ đồ tư duy online nhanh chóng:
Ayoa ra đời từ năm 2019 dựa trên AI cho phép chia sẻ với nhiều người dùng cùng tính năng, công nghệ mạnh mẽ. Ayoa có những ưu điểm như:
- Ayoa cung cấp kho hình ảnh đa dạng, phong phú.
- Tích hợp nhiều tính năng, liên tục cập nhật các tính năng.
- Không gian làm việc nhóm được tối ưu, có thể truy cập vào phần mềm trên hầu hết các thiết bị phổ biến.
Nhược điểm của Ayoa:
- Phần mềm chưa hỗ trợ tối ưu lịch sử chỉnh sửa, không có chức năng theo dõi thời gian.
- Số lượng thành viên của nhóm càng nhiều thì giá càng cao.
TheBrain
Phần mềm giúp sắp xếp và tổng hợp thông tin thành một sơ đồ dễ nhớ, khoa học. TheBrain hỗ trợ thiết lập các nhánh trong sơ đồ tư duy nhanh gọn, tiết kiệm tối đa thời gian cho người dùng cùng một số ưu điểm như:
Phần mềm tạo sơ đồ tư duy chuyên nghiệp với nhiều lĩnh vực
- Sử dụng miễn phí trên các thiết bị với giao diện đơn giản, dễ thao tác.
- TheBrain hỗ trợ ghi chú bằng các hình ảnh, ký tự đặc biệt.
- Đồng bộ hóa dữ liệu trên các thiết bị khác nhau, giúp kiểm soát nhiệm vụ, ghi nhớ các công việc một cách linh hoạt.
Tuy nhiên, phần mềm TheBrain lại có mức giá thành khá cao, bản dùng thử chỉ có 30 ngày.
Vừa rồi là những thông tin chi tiết về sơ đồ tư duy, cách lên ý tưởng và tạo Mindmap sáng tạo, khoa học. Hy vọng với bài viết này, quý vị sẽ giải đáp được các thắc mắc của mình, hỗ trợ công việc, quá trình học tập thêm hiệu quả.
