Bệnh đậu mùa khỉ là căn bệnh xuất hiện từ lâu nhưng hiện nay đang bùng phát và có nguy cơ trở thành một đại dịch như Covid nếu không ngăn chặn và kiểm soát. Căn bệnh này đang lan ra nhiều quốc gia và nước ta cũng đã ghi nhận những ca mắc đầu tiên.
Vậy bệnh này nguy hiểm như thế nào, các triệu chứng ra sao và có cách nào để phòng ngừa không? Dưới đây sẽ là những thông tin chi tiết mà chúng tôi tổng hợp để gửi đến bạn.
Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng của bệnh
Contents
Thông tin chung về bệnh đậu mùa khỉ, có nguy hiểm không
Đậu mùa khỉ gây ra do virus “có họ hàng” với virus đậu mùa phổ biến dẫn đến các triệu chứng như phát ban, sốt, đau đầu,…
Bệnh đậu mùa khỉ là gì?
Đậu mùa khỉ là một căn bệnh do virus có “họ hàng” với bệnh đậu mùa phổ biến gây ra. Người mắc bệnh thường có các triệu chứng như phát ban, sốt, đau đầu,… Đa phần những người mắc bệnh đầu có thể tự hồi phục sau vài tuần, tỷ lệ tử vong của đậu mùa khỉ không cao.
Tuy nhiên, cũng có một số yếu tố làm cho bệnh diễn tiến nặng, tăng khả băng bị tử vong như: trẻ em, người suy giảm miễn dịch, tiếp xúc lâu dài với virus,… Mặc dù không dễ lây lan như Covid-19 nhưng vì chưa có vacxin phòng ngừa nên đậu mùa khỉ có thể lây lan và trở thành mối đe dọa sức khỏe toàn cầu.
Một số biến thể bệnh thường gặp
Các thể lâm sàng thường gặp khi mắc đậu mùa khỉ như:
- Thể bệnh không triệu chứng thì bệnh nhân không có bất cứ triệu chứng lâm sàng nào.
- Thể bệnh nhẹ thì các triệu chứng của bệnh sẽ hết sau từ 2 – 4 tuần mà không cần các biện pháp điều trị đặc biệt.
- Thể bệnh nặng thường gặp ở phụ nữ mang thai, trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh nền,… có nguy cơ dẫn đến tử vong ở ngay tuần thứ 2 của bệnh.
Đậu mùa khỉ với các thể khác nhau từ nhẹ đến nặng
Các giai đoạn và triệu chứng của bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ
Khi mắc đậu mùa khỉ, người ta chia thành các giai đoạn với những triệu chứng đặc trưng riêng mà bạn có thể tham khảo:
- Giai đoạn ủ bệnh:
Virus có thời gian ủ bệnh từ 6 – 13 ngày hoặc từ 5 – 21 ngày trước khi có các triệu chứng. Trong giai đoạn này, người nhiễm không có khả năng lây bệnh cho người khác.
- Giai đoạn khởi phát:
Sau thời gian ủ bệnh thì từ 1 – 5 ngày, người nhiễm sẽ có những triệu chứng sốt, nổi hạch ngoại vi toàn thân kèm theo đau đầu, mệt mỏi, đau họng, đau cơ, ớn lạnh… Từ giai đoạn này, virus bệnh đậu mùa khỉ có khả năng lây sang người khác.
- Giai đoạn toàn phát:
Trên da người bệnh sẽ xuất hiện những nốt ban (thường từ 1 – 3 ngày sau khi bị sốt) với những đặc điểm:
– Các vết ban ở nhiều trên mặt (95%), trong lòng bàn tay, lòng bàn chân (khoảng 75%) và đôi khi xuất hiện ở miệng, mắt (cả trong giác mạc, kết mạc), cơ quan sinh dục.
– Bệnh tiến triển tuần tự từ rát → sẩn → mụn nước → mụn mủ → đóng vảy khô và bong tróc (có thể để lại sẹo). Số lượng tổn thương trên da sẽ khác nhau và có thể liên kết để lại các mảng tổn thương lớn.
Giai đoạn toàn phát với những mụn mủ tại nhiều bộ phận của cơ thể
- Giai đoạn hồi phục:
Các nốt phát ban do đậu mùa khỉ gây ra sau khi phát triển nghiêm trọng gây mụn nước sưng to, chuyển sang mụn mủ và khô lại, xẹp xuống. Thông thường thì các triệu chứng này sẽ kéo dài dưới 4 tuần và tự khỏi mà không cần thực hiện các biện pháp điều trị đặc biệt.
Mức độ nguy hiểm do bệnh đậu mùa khỉ gây ra
Đậu mùa khỉ gây ra các vết phát ban, mẩn đỏ gây ngứa ngáy và các triệu chứng thì đều có thể điều trị khỏi. Trong 2 chủng đậu mùa khỉ được phát hiện gần đây thì chủng Congo có biểu hiện bệnh nặng hơn, tỷ lệ tử vong khoảng 10%. Còn chủng ở Tây Phi được đánh giá là ít nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong chỉ khoảng 1%.
Một số tình trạng khác mà bệnh gây ra như:
- Nhiễm khuẩn da khi bị sốt kéo dài, các nốt phỏng đục trên cơ thể bị vỡ ra.
- Viêm phổi với các triệu chứng ho, tức ngực, khó thở…
- Viêm não làm suy giảm ý thức, các cơn co giật xuất hiện, lú lẫn, người bệnh rơi vào hôn mê…
- Nhiễm khuẩn huyết khiến người bệnh bị sốt kéo dài, làm tổn thương các cơ quan phủ tạng.
Đậu mùa khỉ gây sốt, thậm chí gây biến chứng nguy hiểm
Đậu mùa khỉ có các triệu chứng gây khó chịu vô cùng và lâu lành hơn nhiều bệnh khác. Khi không điều trị kịp thời, đúng cách thì người mắc đậu mùa khỉ sẽ có thể gặp phải một số biến chứng nguy hiểm như: Viêm phế quản; nhiễm trùng huyết; viêm não, viêm mô não; nhiễm trùng giác mạc có thể làm mất thị lực,…
Nguyên nhân nào gây ra bệnh đậu mùa khỉ?
Đậu mùa khỉ do virus có họ với virus gây bệnh đậu mùa thông thường. Nó được phát hiện lần đầu vào năm 1958 tại những con khỉ trong phòng nghiên cứu nên có tên gọi là đậu mùa khỉ.
Nhưng hiện nay thì khỉ không phải tác nhân dẫn đến việc bùng phát dịch bệnh này. Theo các nghiên cứu thì có nhiều khả năng đậu mùa khỉ do các loài gặm nhấm lây lan nhưng người ta cũng chưa thể xác định một cách chính xác nguyên nhân gây ra bệnh này.
Bệnh đậu mùa khỉ lây qua đường nào?
Nắm được các con đường lây lan bệnh sẽ giúp cho bạn có thể phòng ngừa bị lây nhiễm. Một số con đường lây nhiễm của đậu mùa khỉ được ghi nhận bao gồm:
Các con đường lây lan bệnh đậu mùa khỉ hiện nay
- Lây trực tiếp khi tiếp xúc với vết máu, chất lỏng từ cơ thể, giọt bắn (đường hô hấp), các tổn thương trên da, niêm mạc của người/động vật mắc bệnh.
- Ăn thịt động vật bị nhiễm bệnh.
- Bị động vật nhiễm bệnh cắn.
- Tiếp xúc với các vật dụng của người bệnh như quần áo, chăn ga,… Do đó, những người sống cùng người nhiễm bệnh thì nguy cơ bị lây nhiễm là rất cao.
- Lây nhiễm từ mẹ sang thai nhi gây đậu mùa khỉ bẩm sinh, trẻ sơ sinh cũng có thể bị lây khi ở cùng mẹ bị đậu mùa khi sinh nở hoặc tiếp xúc gần với mẹ bị bệnh.
Mặc dù lây qua tiếp xúc gần nhưng người ta vẫn chưa kết luận bệnh có lây qua đường tình dục hay không.
Có một số trường hợp bị nghi ngờ và cần chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ như:
- Những người có một hoặc các yếu tố dịch tễ như: Trong vòng 21 ngày trước khi có triệu chứng đã từng tiếp xúc gần với trường hợp bệnh (bao gồm tiếp xúc với tổn thương da, các vật dụng của người bệnh,…).
- Từng đi du lịch đến những nơi có ghi nhận bệnh đậu mùa khỉ (trong vòng 21 ngày kể từ khi có triệu chứng đầu tiên).
- Những người xuất hiện các triệu chứng lâm sàng của bệnh đã đề cập trước đó.
Làm sao để có thể phòng ngừa hiệu quả bệnh đậu mùa khỉ?
Một số lưu ý giúp phòng ngừa bệnh
Mặc dù khó lây lan và không quá nghiêm trọng nhưng đậu mùa khỉ vẫn là căn bệnh nguy hiểm, cần có các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Hiện nay, tại một số địa phương của Việt Nam đã ghi nhận những ca mắc đậu mùa khỉ đầu tiên.
Để tránh bệnh bùng phát thành dịch hoặc để lại những ảnh hưởng và biến chứng nguy hiểm chúng ta cần có những biện pháp hạn chế lây nhiễm như:
- Hạn chế tiếp xúc với các động vật có nguy cơ bị nhiễm virus đậu mùa khỉ bao gồm các loại động vật gặm nhấm, động vật bị bệnh, động vật chết ở khu vực xảy ra dịch đậu mùa khỉ,…
- Nghiêm túc thực hiện ăn chín, uống sôi, nên sử dụng thực phẩm là thịt động vật có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định.
- Tránh tiếp xúc với những người có nguy cơ mắc bệnh cũng như các vật dụng của người có nguy cơ.
- Thực hiện cách ly những người có triệu chứng, những người có yếu tố dịch tễ, nghi ngờ nhiễm bệnh.
- Rửa tay bằng xà phòng, sử dụng các dung dịch vệ sinh chứa cồn, nhất là sau khi tiếp xúc với người khác, người có khả năng nhiễm bệnh.
- Tiêm vacxin bệnh đậu mùa vì có khả năng giảm 85% nguy cơ mắc đậu mùa khỉ.
Theo dõi blog của chúng tôi để cập nhật những thông tin hữu ích nhất.
Trên đây là những thông tin về bệnh đậu mùa khỉ mà chúng tôi đã tổng hợp được. Mong rằng sau bài viết, bạn sẽ biết cách để phòng bệnh cho bản thân và gia đình, hạn chế nguy cơ nhiễm đậu mùa khỉ.
